Litwa

Republika Litewska
*Lietuvos Respublika*
Flaga	Herb
	Hymn: Tautiška giesmė ; (Pieśń narodowa)
Konstytucja	Konstytucja Litwy
Język urzędowy	litewski
Stolica	Wilno
Ustrój polityczny	demokratyczny
Typ państwa	republika parlamentarna
Głowa państwa	prezydent Gitanas Nausėda
Marszałek Sejmu	Viktorija Čmilytė-Nielsen
Szef rządu	premier Ingrida Šimonytė
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe	; 65 300 km² ; 1,35%
Liczba ludności (2018); • całkowita ; • gęstość zaludnienia; • narody i grupy etniczne	; 2 802 047; 43 osób/km²; Litwini: 84,2%; Polacy: 6,6%; Rosjanie: 5,8%
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 78,35 mld USD; 28 094,26 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 137,39 mld dolarów międzynar.; 49 266 dolarów międzynar.
Waluta	1 euro = 100 centów (€)
Religia dominująca	katolicyzm (77%)
Strefa czasowa	UTC +2 – zima; UTC +3 – lato
Kod ISO 3166	LT
Domena internetowa	.lt
Kod samochodowy	LT
Kod samolotowy	LY
Kod telefoniczny	+370
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku

Litwa, Republika Litewska (lit. Lietuva [l ʲ i ɛ t ʊ ˈ v ɐ], Lietuvos Respublika) – państwo unitarne^[10] w Europie^[11], jeden z krajów bałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO; graniczy od zachodu z Rosją (obwodem królewieckim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.

Pierwsza wzmianka o Litwie pochodzi z 14 lutego 1009, jednak państwo litewskie powstało dopiero w XIII wieku. Królestwo Litwy – średniowieczne państwo litewskie istniejące w latach 1251–1263; jedynym królem był Mendog. W XV wieku ówczesne Wielkie Księstwo Litewskie, po zajęciu ziem księstw Rusi Kijowskiej, było największym terytorialnie państwem w Europie. W wyniku unii w Krewie (1385) weszło w związki z Królestwem Polskim (Koroną), które przerodziły się w 1569 w trwałą unię realną (unia lubelska), zaś Wielkie Księstwo Litewskie weszło w skład Rzeczypospolitej jako jeden z jej dwóch członów. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej (1795) Litwa do 1918 wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. 16 lutego 1918 aktem niepodległości Litwy Taryba proklamowała Królestwo Litwy, zależne od Cesarstwa Niemieckiego. 2 listopada 1918 powstała niepodległa Republika Litewska, okupowana w czerwcu 1940 przez Armię Czerwoną, zaś w sierpniu 1940 anektowana przez ZSRR jako Litewska SRR. 11 marca 1990 Litwa ogłosiła deklarację niepodległości. Od 1 maja 2004 jest członkiem Unii Europejskiej.

↑ Lithuania’s Constitution of 1992 with Amendments through 2019 (PDF), [w:] Constitute Project [online], constituteproject.org [dostęp 2021-09-15] .
↑ ^a ^b Art. 1 Konstytucji Republiki Litewskiej.
↑ Bogusław Jagusiak: Systemy polityczne państw sąsiedzkich Polski. Warszawa: Difin SA, 2011, s. 110. ISBN 978-83-7641-421-8.
↑ Art. 77 Konstytucji Republiki Litewskiej.
↑ Lietuvos StatistikosL.S. Departamentas Lietuvos StatistikosL.S., Statistical Yearbook of Lithuania 2012 [online] [dostęp 2013-04-03] (ang.).
↑ Stan na 1 maja 2018 roku. Lietuvos StatistikosL.S. Departamentas Lietuvos StatistikosL.S., Resident population at the beginning of the month [online] [dostęp 2018-05-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Lietuvos StatistikosL.S. Departamentas Lietuvos StatistikosL.S., Lietuvos statistikos metraštis 2012 [online] [dostęp 2012-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-16] (lit.).
↑ ^a ^b ^c ^d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-20]. (ang.).
↑ Stan na 2011 rok.
↑ Art. 10 Konstytucji Republiki Litewskiej.
↑ Podawane są dwa regiony: Europa Północna na stronie Narodów Zjednoczonych lub Europa Wschodnia na stronie CIA World Factbook.