Ideologia

Ideologia – pojęcie występujące w filozofii i naukach społecznych oraz politycznych, które określa zbiory światopoglądów służących do całościowego interpretowania i przekształcania świata[1].

Mianem ideologii określa się każdy zbiór uporządkowanych poglądów – religijnych, politycznych, prawnych, przyrodniczych, artystycznych, filozoficznych – służących ludziom o tożsamych poglądach do objaśniania otaczającego ich świata. Społeczną funkcją ideologii jest artykulacja celów aktywności i dopuszczalnych sposobów ich osiągania oraz motywacja ich zasadności względami uznawanymi za wyższe niż jednostkowy interes (wizja rzeczywistości + system wartości + dyrektywy praktycznego działania[2]). Zapotrzebowanie na ideologie wynika z właściwego ludziom poszukiwania odpowiedzi na pytania o sens i sposób istnienia[3][4][5]. Ideologie mają charakter normatywny, proponują bowiem pewien światopogląd, wyobrażenie na temat otoczenia[6].

  1. ideologia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-12-15].
  2. Pojęcie ideologii i jej funkcje. W: Nauka o polityce. Warszawa: PWN, 1984. ISBN 83-01-05808-0.
  3. Jerzy Szacki: Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 225. ISBN 83-01104-82-1.
  4. Maciej Dymkowski: Między psychologią a historią. O roli złudzeń w dziejach.. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2000, s. 130. ISBN 83-88495-01-1.
  5. Antoni Kępiński: Rytm życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001, s. 188. ISBN 83-08-03120-X.
  6. Nigel Armstrong, Ian Mackenzie, On prescriptivism and ideology, „Representaciones”, 11 (2), 2016, s. 41 (ang.).