Josip Broz Tito

Josip Broz Tito
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 maja 1892
Kumrovec

Data i miejsce śmierci

4 maja 1980
Lublana

Prezydent Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii
Okres

od 14 stycznia 1953
do 4 maja 1980

Przynależność polityczna

Związek Komunistów Jugosławii/
Związek Komunistów Chorwacji

Pierwsza dama

Jovanka Broz
(1952–1980; śmierć Tito)

Poprzednik

Ivan Ribar

Następca

Łazar Koliszewski

Premier Jugosławii
Okres

od 2 listopada 1945
do 29 czerwca 1963

Przynależność polityczna

Związek Komunistów Jugosławii/
Związek Komunistów Chorwacji

Poprzednik

Ivan Šubašić

Następca

Petar Stambolić

Przewodniczący Związku Komunistów Jugosławii
Okres

od 23 października 1937
do 4 maja 1980

Poprzednik

Milan Gorkić

Następca

Branko Mikulić (p.o.)

Przewodniczący Prezydium Jugosławii
Okres

od 16 maja 1974
do 4 maja 1980

Przynależność polityczna

Związek Komunistów Jugosławii

Następca

Łazar Koliszewski

Minister obrony Jugosławii
Okres

od 7 marca 1945
do 14 stycznia 1953

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Jugosławii

Poprzednik

Ivan Šubašić

Następca

Ivan Gošnjak

Przewodniczący Ruchu Państw Niezaangażowanych
Okres

od 1 września 1961
do 5 października 1964

Następca

Gamal Abdel Naser

podpis
Odznaczenia
Order Wielkiej Jugosłowiańskiej Gwiazdy Order Wolności (Jugosławia) Order Bohatera Narodowego (Jugosławia) Order Bohatera Narodowego (Jugosławia) Order Bohatera Narodowego (Jugosławia) Order „Bohatera Pracy Socjalistycznej” (Jugosławia) Order Wyzwolenia Narodowego (Jugosławia) Order Wojennego Sztandaru Order Jugosłowiańskiej Flagi I klasy (SFR Jugosławii) Order Partyzanckiej Gwiazdy I klasy Order za Odwagę (Jugosławia) Medal Pamiątkowy Partyzantów 1941 Kollana ze Wstęgą Orderu Najwyższego Słońca (Afganistan) Klasa Specjalna Odznaki Honorowej za Zasługi Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Kondora Andów (Boliwia) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Czechosłowacki Wojskowy Order Lwa Białego „Za zwycięstwo” – Gwiazda I Klasy Order Lwa Białego I Klasy (CSRS) Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Order Słowackiego Powstania Narodowego I Klasy Czechosłowacki Medal Wojskowy „Za Zasługi” I stopnia Order Słonia (Dania) Wielka Wstęga Orderu Nilu (Egipt) Krzyż Wielki Orderu Królowej Saby (Etiopia) Wojskowy Medal Zasługi Orderu Świętego Jerzego (Etiopia) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Medal Wojskowy (Francja)
Krzyż Wojenny 1939–1945 z brązową palmą (Francja)
Krzyż Kombatanta-Ochotnika od 1939 (Francja) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Order Gwiazdy Indonezji I klasy Order Dwóch Rzek I klasy – wojskowy (Irak) Order Dwóch Rzek I klasy – cywilny (Irak) Order Pahlawiego (Iran) Medal 2500-lecia Imperium Perskiego Order Chryzantemy (Japonia) Krzyż Wielki Orderu Królewskiego Kambodży Wielka Wstęga Orderu Męstwa (Kamerun) Order Złotego Serca I klasy (Kenia) Kollana Orderu Zasługi (Kongo) Bohater KRLD Order Flagi Narodowej I klasy (KRLD) Kollana Orderu Mubaraka Wielkiego (Kuwejt) Wielka Wstęga Orderu Pionierów Liberii Order Republiki I klasy (Libia) Order Lwa Złotego (Nassau) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Narodowej (Mauretania) Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk) Order Suche Batora (Mongolia - baretka do 1961 roku) Kollana Orderu Ojaswi Rajanya (Nepal) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Nishan-e-Pakistan Łańcuch Orderu Manuela Amadora Guerrero (Panama) Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu I klasy Krzyż Partyzancki Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Republika Środkowoafrykańska) Order „Zwycięstwo socjalizmu” Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu San Marino Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal) Order Gwiazdy Somalii Wielka Wstęga Orderu Umajjadów (Syria) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Mono (Togo) Wielka Wstęga Orderu Niepodległości (Tunezja) Wielki Łańcuch Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Order Flagi z Diamentami (Węgry) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1946–1949) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem (1951-2001) Order Orła Zambii I klasy Order Wielkiego Towarzysza Wolności I klasy (Zambia) Order „Zwycięstwo” Order Lenina Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Rewolucji Październikowej
Bohater Socjalistycznej Republiki Rumunii
Josip Broz Tito
Josip Broz
Tito
ilustracja
Marszałek Jugosławii Marszałek Jugosławii
Data i miejsce urodzenia

7 maja 1892
Kumrovec

Data śmierci

4 maja 1980

Przebieg służby
Lata służby

1912–1980

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Czerwona Gwardia
Ludowa Armia Wyzwolenia Jugosławii
Jugosłowiańska Armia Ludowa

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
rewolucja październikowa,
II wojna światowa

Josip Broz Tito, właśc. Josip Broz, ps. „Tito”, cyr. Јосип Броз Тито (ur. 7 maja 1892 w Kumrovcu (25 maja według oficjalnego aktu urodzenia), zm. 4 maja 1980 w Lublanie) – chorwacki[1] przywódca Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii od 1945 aż do swojej śmierci.

Był najmłodszym sierżantem armii austro-węgierskiej[2]. Poważnie ranny i pojmany przez wojska Imperium Rosyjskiego w czasie I wojny światowej, został zesłany do obozu pracy na Uralu. Brał udział w rewolucji październikowej, dołączył do jednostki Czerwonej Gwardii w Omsku. Następnie powrócił do Jugosławii, gdzie został członkiem Komunistycznej Partii Jugosławii. Od 1937 do 1980 sekretarz generalny, a następnie przewodniczący Komunistycznej Partii Jugosławii (Związku Komunistów Jugosławii)[3].

Podczas II wojny światowej współorganizował na obszarze Jugosławii antyfaszystowski ruch oporu, tworząc Narodową Armię Wyzwolenia Jugosławii. Od 1941 do 1945 roku był przywódcą partyzantki jugosłowiańskiej[4]. Od 1943 roku był Marszałkiem Jugosławii i naczelnym dowódcą armii jugosłowiańskiej.

Po wojnie był założycielskim członkiem Kominformu, ale opierając się radzieckim wpływom, stał się jednym z założycieli i promotorów Ruchu Państw Niezaangażowanych. Był zwolennikiem tzw. "niezależnej drogi do socjalizmu", określanej jako titoizm. Dzięki bardzo korzystnej reputacji za granicą – zarówno w krajach bloku zachodniego, jak i wschodniego, otrzymał aż 98 zagranicznych orderów, w tym Legię Honorową i Order Łaźni. Obok Jawaharlara Nehru, Gamala Abdel Nasera i Sukarno jeden z przywódców Ruchu Państw Niezaangażowanych[5]. Racjonalna polityka niezaangażowania i współpracy z obydwoma blokami okresu zimnej wojny zaowocowała boomem gospodarczym lat 60. i 70.[6]

Zmarł 4 maja 1980 roku w Lublanie, pochowany został w Belgradzie. Jego śmierć doprowadziła do wzrostu napięć między republikami Jugosławii, co ostatecznie doprowadziło do rozpadu kraju w 1991 roku.

  1. Stanisław Żerko Biograficzny leksykon II wojny światowej, wyd. 2014, s. 412.
  2. Ridley 1994 ↓, s. 59.
  3. Gajdziński 2013 ↓, s. 334.
  4. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Bremmer Ian
    BŁĄD PRZYPISÓW
  5. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Peter Willetts The non aligned
    BŁĄD PRZYPISÓW
  6. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Michel Chossudovsky International
    BŁĄD PRZYPISÓW