Back تجسيد Arabic Увасабленне Byelorussian Увасабленьне BE-X-OLD Олицетворение Bulgarian Personificació Catalan بەکەسکردن CKB Personifikace Czech Personifikation German Personification English Personigo Esperanto

Personifikacja

Personifikacja Kościoła trzymająca kielich i labarum[1]. Karta ze szkicownika Villarda de Honnecourt, XIII wiek.
Personifikacja śmierci w kościele św. Piotra i Pawła w Wilnie

Personifikacja (z łac. persona – osoba i facere – robić) lub uosobienie – figura retoryczna i środek stylistyczny polegające na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich[2] – szczególnie często personifikuje się pojęcia abstrakcyjne, zwłaszcza jako wygłaszające przemowy.

W klasycznej retoryce jest wiele przykładów przemów (apostrof) spersonifikowanych pojęć, które miewają charakter prozopopei – np. przemowa ganiącej Katylinę Ojczyzny w pierwszej Katylinarce Cycerona. Jako taka personifikacja stanowi szczególną odmianę animizacji[3]. Poza retoryką i literaturą w języku potocznym częste są tzw. personifikacje utarte, np. „wstaje dzień”, „zwariowany rok”. Przykładem personifikacji może być Śmierć w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią[2].

Personifikacja występuje także w sztukach plastycznych, gdzie stanowi przedstawienie pojęć abstrakcyjnych jako postaci ludzkich, posługujących się odpowiednimi atrybutami (np. pór roku, sprawiedliwości, Eklezji i Synagogi itd.)[4].

  1. ↑ J. Quicherat, Notices sur l’album de Villard de Honnecourt, [w:] idem, Mélanges d’archéologie et d’histoire, Paris 1886, s. 289.
  2. ↑ a b Stanisław Jaworski, Podręczny słownik terminów literackich, Kraków 2001, s. 160.
  3. ↑ Aleksandra Okopień-Sławińska, Personifikacja, w: Słownik terminów literackich, Wrocław 1989, s. 351.
  4. ↑ Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2006, s. 308.