Pole

Republiek Pole
Rzeczpospolita Polska (Pools)
Vlag van Pole Wapen van Pole
Vlag Wapen
Volkslied: Mazurek Dąbrowskiego
("Pole behoort nog steeds vir ewig aan ons")
Ligging van Pole
Hoofstad Warskou

52°13′N 21°02′O / 52.217°N 21.033°O / 52.217; 21.033

Grootste stad Warskou
Amptelike tale Pools
Regering Unitêre parlementêre
grondwetlike republiek
Andrzej Duda
Donald Tusk
Onafhanklikheid
Vorming
• Kerstening
• Koninkryk Pole
Pools-Litause Gemenebes
• Verdeling van Pole
• Hertogdom Warskou
• Kongres-Pole
• Tweede Republiek
Duitse Invasie
• Volksrepubliek
• Derde Republiek
• Huidige grondwet


14 April 966
18 April 1025
1 Julie 1569
24 Oktober 1795
22 Julie 1807
9 Junie 1815
11 November 1918
1 September 1939
19 Februarie 1947
31 Desember 1989
17 Oktober 1997
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
312 696[1][2] km2  (69ste)
120 733 myl2
1,48 (2015)[3]
Bevolking
 - 2017-skatting
 - 2022-sensus
 - Digtheid
 
38 422 346[4] (35ste)
38 036 118[5]
122 / km2 (75ste)
316 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita
2024-skatting

$1 791 miljard[6] (20ste)
$47 700[6] (39ste)

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita
2024-skatting

$880,055 miljard[6] (21ste)
$23 434[6] (45ste)

MOI (2021) 0,876[7] (34ste)  –  baie hoog
Gini (2022) 26,3[8] –  laag
Geldeenheid Złoty (zŀ) (PLN)
Tydsone
 - Somertyd
MET (UTC+1)
MEST (UTC+2)
Internet-TLD .pl
Skakelkode +48

Pole (Pools: Polska, [ˈpɔlska], ), amptelik die Republiek Pole (Pools: Rzeczpospolita Polska, [ʐɛt͡ʂpɔˈspɔlita ˈpɔlska], ), is 'n land in Sentraal-Europa. Dit grens aan Duitsland, Tsjeggië, Slowakye, Oekraïne, Wit-Rusland, Rusland en Litaue. In administratiewe opsig word Pole in 16 woiwodskappe (pl. województwo, enkelvoud województwa) verdeel.

Die Morskie Oko in die Hoë Tatra, Tatra- Nasionale Park

Sy geografiese ligging het 'n beduidende invloed op Pole se dikwels onstuimige historiese ontwikkeling uitgeoefen. Magtige buurlande soos Rusland en Duitsland het verskeie kere geleenthede waargeneem om Pole binne te val en te beset. Die Tweede Wêreldoorlog het die mees onlangse grensveranderings meegebring – terwyl Pole in die ooste gebiede met swak grond aan die destydse Sowjetunie moes afstaan, het Duitse gebiede met ryk landbougrond en 'n goed ontwikkelde infrastruktuur in die weste en noordooste onder Poolse administrasie gekom. Sedert 1945 vorm die Oder- en Neiße-riviere die westelike grenslyn met Duitsland.

Aangesien die geografiese sentrum van Europa naby Vilnius in Litaue geleë is, maak Pole deel uit van Sentraal-Europa. Dikwels word na lande soos Pole, Tsjeggië en Hongarye as oostelike Sentraal-Europa verwys – 'n term wat ook benadruk dat al hierdie state voormalige Oosbloklande is en almal in die 1990's 'n proses van politieke en ekonomiese hervormings begin het.

Pole is 'n stigterslid van die Verenigde Nasies en die OVSE en het in 1996 by die OESO, op 12 Maart 1999 by die NAVO en op 1 Mei 2004 by die Europese Unie aangesluit.

  1. (pl) Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2018, stan na 1. Januarie 2018. [1]
  2. (pl) Bankier.pl, Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha [2]
  3. (en) "Surface water and surface water change". OESO. Besoek op 6 Maart 2024.
  4. (pl) Wyniki badań bieżących Geargiveer 26 Desember 2018 op Wayback Machine. Besoek op 20 Desember 2017
  5. (en) "Statistical Bulletin No 11/2022". Statistiek Pole. Besoek op 6 Maart 2024.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 (en) "Poland". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2023. Besoek op 6 Maart 2024.
  7. (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 6 Maart 2024.
  8. (en) "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". Eurostat. Besoek op 6 Maart 2024.