Konsument (ekonomia)

Konsument (spożywca[1], łac. consumens) – osoba, która nabywa towary na własny użytek[1]; inaczej – ogniwo występujące na końcu łańcucha ekonomicznego.

Takie rozumienie prezentuje również Sąd Najwyższy w Polsce, który w jednym ze swych orzeczeń określił konsumenta jako spożywcę, nabywcę towarów na własny użytek, użytkownika[2]. Nie istnieje uniwersalna, prawna definicja konsumenta[3] – w polskim prawie pojęcie konsumenta zostało zdefiniowane w kodeksie cywilnym jako "osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową"[4]. Na gruncie przepisów Konstytucji RP konsument jest rozumiany jako osoba nabywająca towar na własny użytek[2].

Konsument jest, obok producenta, podstawowym uczestnikiem rynku. Relacje między tymi dwoma podmiotami są istotą funkcjonowania rynku. Gdy wielkość oferty sprzedaży oferowanej przez producentów przekracza zapotrzebowanie konsumentów mówi się o rynku konsumenckim. Gdy sytuacja jest odwrotna, to znaczy na rynku występują silne niedobory produktów i usług mówi się o rynku producenta. W sytuacji, gdy na rynku dominuje jeden producent, który może dyktować ceny i asortyment towarów mówi się o rynku monopolistycznym. W ekonomii i marketingu konsument jest pojęciem statystycznym, tzn. nie analizuje się konsumentów indywidualnie lecz jako pewien zbiór konsumentów, w którym występują znane tendencje i typowe zachowania[5].

  1. a b Władysław Kopaliński: konsum; konsumować; konsumeryzm; konsument; konsumpcja. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2014-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-20)].
  2. a b Pojęcie konsumenta i jego ochrona w polskiej regulacji prawnej. lexplay.pl. [dostęp 2012-05-02].
  3. Ewa Łętowska: Prawo umów konsumenckich. Gdynia: Wydawnictwo C.H. Beck, 2002, s. 40. ISBN 83-7110-862-1.
  4. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360, z późn. zm.)
  5. Robert G. Cross: Revenue management: hard-core tactics for market domination. Broadway Books, 1997, s. 66-71. ISBN 0-553-06734-6.