Lira

Lira
lyra, lira antyczna, lira klasyczna
Ilustracja
Klasyfikacja naukowa
321.21

Chordofon złożony

Klasyfikacja popularna
chordofon szarpany
Podobne instrumenty

kitara, nyatiti

Lirainstrument muzyczny strunowy z grupy chordofonów. Składa się z korpusu rezonansowego o kształcie płaskiego pudełka lub miski, i umocowanych w nim dwóch ramion połączonych w górnej części jarzmem (poprzeczką, poziomą belką). Struny (najczęściej 4 lub 7[1]) rozciągnięte są między korpusem (czasami wyposażonym w strunociąg) a poprzeczką[2][3][4]. Zazwyczaj szarpane są palcami lub plektronem[2][3], rzadziej pocierane smyczkiem[5].

Lira znana była od czasów starożytnych w Azji i w Afryce[3]. W starożytnej Grecji służyła głównie do akompaniamentu przy śpiewie i deklamacji[2]; amatorska, ze skorupy żółwia, rogów antylopy i strun z włókna roślinnego nazywała się barbiton(inne języki), profesjonalna – kitara. W muzyce europejskiej stosowana była przejściowo w średniowieczu; nazywano ją chrotta[3], a w Walii crwth[6].

Wyróżnia się dwa główne typy liry:

  • skrzynkowa – z korpusem w kształcie skrzynki (szuflady) i drewnianą, trwale zamocowaną płytą wierzchnią[4]; w niektórych konstrukcjach (kitara) wydrążone wewnątrz ramiona były naturalnym przedłużeniem korpusu[5],
  • miskowa – z korpusem w formie płytkiego, miskowatego naczynia (pierwotne wykonywane były ze skorupy żółwia[2]) przykrytego napiętą skórą, która spełnia funkcję płyty rezonansowej[4], zazwyczaj smyczkowe[5].
  1. Sachs 2005 ↓, s. 119.
  2. a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie pwn
    BŁĄD PRZYPISÓW
  3. a b c d Baculewski et al. 2006 ↓, s. 496.
  4. a b c Sachs 2005 ↓, s. 446.
  5. a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie britannica
    BŁĄD PRZYPISÓW
  6. Sachs 2005 ↓, s. 255.