Charles Darwin

Charles Darwin
Ilustracja
Charles Darwin (1854)
Imię i nazwisko urodzenia

Charles Robert Darwin

Data i miejsce urodzenia

12 lutego 1809
Shrewsbury, Wielka Brytania

Data i miejsce śmierci

19 kwietnia 1882
Downe, Wielka Brytania

Miejsce spoczynku

Opactwo Westminsterskie

Zawód, zajęcie

przyrodnik

Alma Mater

Uniwersytet Edynburski

Uczelnia

University of Cambridge

Rodzice

Robert Darwin, Susannah Darwin (z domu Wedgwood)

Małżeństwo

Emma Darwin

Dzieci

William Erasmus Darwin, Anne Elizabeth Darwin, Mary Eleanor Darwin, Henrietta Emma Darwin, George Howard Darwin, Elizabeth Darwin, Francis Darwin, Leonard Darwin, Horace Darwin, Charles Waring Darwin

Faksymile

Charles Robert Darwin (wym. [ˈɑːlz ˈdɑːwɪn][1]), Karol Darwin (ur. 12 lutego 1809 w Shrewsbury, zm. 19 kwietnia 1882 w Downe) – brytyjski przyrodnik i geolog, twórca teorii ewolucji, zgodnie z którą wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form, autor publikacji, w których przedstawił argumenty na poparcie swej tezy[2][3]. Darwin uważał, że rozgałęziony schemat ewolucji wynika z procesu, który nazwał doborem naturalnym. Prawdziwość teorii ewolucji została zaakceptowana przez wielu naukowców, przyrodników i dużą część społeczeństwa już za życia Darwina[4]; jednak po pojawieniu się współczesnej syntezy ewolucji (którą opracowano w okresie od początku lat 30. do końca lat 50. XX wieku) naukowcy powszechnie zgodzili się, że dobór naturalny jest podstawowym mechanizmem ewolucji[5], a sam proces ciągłych zmian, z których wyłaniają się nowe jakości, niezaprzeczalnym faktem. W swojej zmodyfikowanej formie odkrycia naukowe Darwina są teorią unifikującą nauki o życiu i wyjaśniającą różnorodność biologiczną[6][7][8].

Zainteresowania naukowe Darwina sprawiły, że porzucił on studia w dziedzinie medycyny, w której początkowo kształcił się na Uniwersytecie Edynburskim, i przyłączył się do badań nad bezkręgowcami morskimi. Późniejsze studia na Uniwersytecie w Cambridge wzbudziły w nim fascynację naukami przyrodniczymi[9]. W czasie pięcioletniej podróży na statku HMS Beagle rozwinął też swoją wiedzę geologiczną i zebrał materiały do badań geologicznych. Jego obserwacje i teorie potwierdzały uniformitarystyczne poglądy Charlesa Lyella, a publikacja dziennika z podróży spotkała się z żywym zainteresowaniem czytelników. Zaintrygowany problemami geograficznego rozmieszczenia okazów dzikiej przyrody i skamieniałości, które zebrał podczas podróży, Darwin badał zmiany, jakim ulegały gatunki i w 1838 stworzył teorię doboru naturalnego[10]. Chociaż z wieloma przyrodnikami wymieniał poglądy na temat swoich teorii, dużo czasu poświęcał własnym badaniom, w których koncentrował się na geologii[11]. Swoją teorię spisał w 1858, gdy Alfred Russel Wallace przesłał mu swoją pracę, w której przedstawił poglądy bardzo podobne do jego własnych. Skłoniło go to do szybkiego opublikowania z Wallace’em wspólnej pracy dotyczącej ich teorii pt. On the Tendency of Species to form Varieties; and on the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection („O skłonności gatunków do tworzenia odmian oraz o utrwalaniu się gatunków drogą doboru naturalnego”)[12].

W swej książce O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego (1859) Darwin tłumaczył zróżnicowanie występujące w naturze ewolucyjnym dziedziczeniem modyfikacji[4]. Natomiast w dziele The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex („O pochodzeniu człowieka i doborze w odniesieniu do płci”), której ciągiem dalszym była książka The Expression of the Emotions in Man and Animals („O wyrażaniu emocji u człowieka i zwierząt”), badał ewolucję człowieka i dobór płciowy. Szereg książek poświęcił też badaniom nad roślinami, a w swej ostatniej pracy badał dżdżownice i ich wpływ na glebę[13].

W uznaniu wybitnych osiągnięć Darwina przyznano mu między innymi Medal Copleya. Po śmierci urządzono mu państwowy pogrzeb, jako jednemu z pięciu Brytyjczyków w XIX wieku nienależących do rodziny królewskiej[14]. Pochowano go w Opactwie Westminsterskim, obok Johna Herschela i Isaaca Newtona[15].

  1. John C. Wells: Longman Pronunciation Dictionary. 2008. ISBN 978-1-4058-8118-0.
  2. Jerry A. Coyne: Why Evolution is True. Oxford: Oxford University Press, 2009, s. 17. ISBN 0-199-23084-6. Cytat: In The Origin, Darwin provided an alternative hypothesis for the development , diversification, and design of life. Much of that book presents evidence that not only supports evolution but at the same time refutes creationism. In Darwin's day, the evidence for his theories was compelling but not completely decisive. (ang.).
  3. Bentley Glass: Forerunners of Darwin. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 1959. ISBN 0-8018-0222-9. Cytat: Darwin's solution is a magnificent synthesis of evidence...a synthesis...compelling in honesty and comprehensiveness. (ang.).
  4. a b John van Wyhe: Charles Darwin: gentleman naturalist: A biographical sketch
  5. Peter J. Bowler: Evolution: The History of an Idea, s. 338, 347
  6. The Complete Works of Darwin Online – Biography [online] [dostęp 2009-11-15] (ang.).
  7. Theodosius Dobzhansky: Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution. T. 35. March 1973, s. 125–129. (ang.).
  8. Charles Darwin, Joseph T. Carroll: On the origin of species by means of natural selection. Peterborough, Ont.: Broadview Press, 2003. ISBN 1-55111-337-6. Cytat: The Origin of Species has special claims on our attention. It is one of the two or three most significant works of all time—one of those works that fundamentally and permanently alter our vision of the world....It is argued with a singularly rigorous consistency but it is also eloquent, imaginatively evocative, and rhetorically compelling.. (ang.).
  9. David Leff: AboutDarwin.com, About Charles Darwin. [dostęp 2009-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 października 2015)]. (ang.).
  10. Adrian J. Desmond, James William Moore: Darwin, s. 210, 263–274, 284–285
  11. John van Wyhe: Mind the gap: Did Darwin avoid publishing his theory for many years?, s. 184, 187
  12. Darwin – A life's work. [online], Amerykańskie Muzeum Historii Naturalnej [dostęp 2009-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-24] (ang.).
  13. R. B. Freeman: The Works of Charles Darwin: An Annotated Bibliographical Handlist
  14. BBC NEWS : Politics : Thatcher state funeral undecided [online], 2 sierpnia 2008 [dostęp 2009-11-18] (ang.).
  15. David Leff: AboutDarwin.com, Darwin's Burial