Nitrogliceryna

Nitrogliceryna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) triazotan propano-1,2,3-triolu Inne nazwy i oznaczenia triazotan 1,2,3-propanotriolu, nitroglicerol, triazotan glicerolu, triazotan gliceryny, daw. trójazotan(V) gliceryny
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3H5N3O9
Inne wzory	C 3H 5(NO 3) 3
Masa molowa	227,09 g/mol
Wygląd	oleista, żółtawa, bezwonna ciecz[1]
Identyfikacja
Numer CAS	55-63-0
PubChem	4510
DrugBank	DB00727
SMILES C(C(CO[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-]
InChI InChI=1S/C3H5N3O9/c7-4(8)13-1-3(15-6(11)12)2-14-5(9)10/h3H,1-2H2 InChIKey SNIOPGDIGTZGOP-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,5931 g/cm³ (20 °C)[2]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie 1,3 g/kg (25 °C)[3] 3,4 g/kg (80 °C)[3] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w etanolu i benzenie, dobrze w acetonie i chloroformie, mieszalny bez ograniczeń w eterze dietylowym[2] Temperatura topnienia 12,8 °C[2] 13,5 °C (odmiana rombowa, stabilna)[1] 2,8 °C (odmiana trójskośna, niestabilna)[1] Temperatura wrzenia 160 °C (20 hPa)[1] Temperatura rozkładu 218 °C (wybuchowo)[1][2] logP 2,20[1] Prężność pary 0,0005 Pa (25 °C)[4] 0,005 hPa (30 °C)[1] 0,015 hPa (50 °C)[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[5] Niebezpieczeństwo Zwroty H H200, H300, H310, H330, H373, H411 Zwroty P brak wiarygodnych danych Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[5] nitrogliceryna flegmatyzowana (>40%) Niebezpieczeństwo Zwroty H H201, H300, H310, H330, H373, H411 Zwroty P brak wiarygodnych danych NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[6] nitrogliceryna nieflegmatyzowana 3 2 4   Temperatura samozapłonu 270 °C[1][4] Numer RTECS QX2100000 Dawka śmiertelna LD50 105 mg/kg (szczur, doustnie)[1]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	C01DA02
Farmakokinetyka Działanie wazodylatacyjne
Multimedia w Wikimedia Commons

Nitrogliceryna, C
3H
5(ONO
2)
3 – organiczny związek chemiczny z grupy azotanów, ester kwasu azotowego i glicerolu, stosowany jako bardzo wrażliwy na uderzenia i inne bodźce materiał wybuchowy oraz lek z grupy nitratów, rozszerzający naczynia krwionośne (głównie żylne) podawany w ostrych napadach choroby niedokrwiennej serca w celu przerwania bólu wieńcowego^[7]. Wbrew nazwie potocznej nitrogliceryna jest estrem, a nie związkiem nitrowym (nie zawiera ugrupowań C−NO
2).

Ze względu na dodatni bilans tlenowy, nitrogliceryna zaliczana jest do tzw. I grupy materiałów wybuchowych, a przybliżone równanie reakcji jej rozkładu można przedstawić jako^[8]:

4C
3H
5(ONO
2)
3 → 6N
2↑ + 10H
2O↑ + 12CO
2↑ + O
2↑