Fasada (socjologia)

Fasada – w perspektywie dramaturgicznej Ervinga Goffmana są to środki wyrazu stosowane celowo lub mimowolnie w trakcie „występów”. Jest to jeden z dynamicznych aspektów występów[1] jednostek i zespołów, dostarczający im definicji sytuacji[2].

Fasada składa się z dekoracji, będącej wyposażeniem miejsca, poprzez które jednostka w trakcie swoich występów manipuluje wrażeniami innych oraz fasady osobistej, na którą składają się powierzchowność jednostki i sposób bycia[3][4]. Powierzchowność pozwala określić pozycję społeczną jednostki, a sposób bycia rolę, jaką jednostka chce odegrać. Z fasadą wiążą się też elementy wyposażenia ekspresyjnego – emocje i umiejętności wyrażania[1].

Charakterystyczne dla fasad jest ich instytucjonalizacja i stereotypizacja[1], poprzez co stają się „zbiorowym wyobrażeniem”, niezależnie od zadań, którym służyły, a także oczekiwanie spójności ich elementów. Utrwalanie się fasad prowadzi do tego, że są one raczej wybierane niż tworzone przez jednostki[5]. Spójność fasady przyczynia się do sukcesu występów i jest zależna od: kontrolowania dekoracji, wyposażenia ekspresyjnego, sygnałów rozpoznawania ról, sygnałów wskazujących na skłonność do działań rytualnych oraz na status zarówno poza, jak i w obrębie interakcji[6].

  1. a b c Turner 2004 ↓, s. 459.
  2. Goffman 2000 ↓, s. 52.
  3. Szacka 2003 ↓, s. 128-129.
  4. Goffman 2000 ↓, s. 54.
  5. Goffman 2000 ↓, s. 57.
  6. Turner 2004 ↓, s. 461.