Jan VI Kantakuzen

Jan VI Kantakuzen
Iωάννης ΣΤ′ Καντακουζηνός
Ilustracja
Cesarz bizantyński
Okres

od 13 maja 1347
do 10 grudnia 1354

Poprzednik

Jan V Paleolog

Następca

Jan V Paleolog

Dane biograficzne
Dynastia

Kantakuzeni

Data urodzenia

ok. 1295

Data i miejsce śmierci

15 czerwca 1383
Mistra

Ojciec

Michał Kantakuzen

Matka

Teodora Paleologina Kantakuzena

Żona

Irena Asanina

Dzieci

1. Mateusz Kantakuzen,
2. Manuel Kantakuzen,
3. Maria Kantakuzena,
4. Teodora Kantakuzena,
5. Helena Kantakuzena,
6. Andronik Kantakuzen

Jan VI Kantakuzen, gr. Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός (ur. w 1294 lub 1295 w Konstantynopolu, zm. 15 czerwca 1383 w Mistrze) – cesarz bizantyński w latach 1347–1354, od 1325 wielki domestyk.

W 1321 w wojnie Andronika III z Andronikiem II stanął po stronie tego pierwszego, a po jego zwycięstwie Janowi zostały powierzone rządy w państwie. Pochodząc z bogatej rodziny osiadłej na Peloponezie był w stanie z własnych funduszy dbać o rozwój floty. Walczył w 1329 bezskutecznie w Azji Mniejszej, uczestniczył w kampanii zwieńczonej sukcesem (odzyskanie Tesalii i Epiru). Po śmierci Andronika III (15 czerwca 1341) chciał zostać regentem w imieniu Jana V. Napotkał opór ze strony Anny Sabaudzkiej, patriarchy Kalekasa i Aleksego Apokauka, którzy przejęli regencję. Okrzyknięty został przez wojsko cesarzem w Didymotyce 26 października 1341. Rok później sprzymierzył się z królem serbskim Stefanem Duszanem; po rozpadzie sojuszu jego kolejnym partnerem był Umur, emir Aydinu. Następnie, w 1346, zawarł układ z sułtanem tureckim Orchanem. Wzmocniony tym sojuszem koronował się w Adrianopolu, po roku (3 lutego 1347) został uznany cesarzem w Konstantynopolu, koronowany zaś 13 maja 1347. W trzy lata po koronacji podporządkował sobie Tesalonikę, nie zdołał jednak ocalić granicy przed swoim dawnym sojusznikiem Stefanem IV Duszanem. Prowadził aktywną politykę dynastyczną, mianował swego starszego syna Mateusza cesarzem, zaś młodszego, Manuela, despotą Morei. Wobec rosnących aspiracji Jana V Paleologa nie zdołał utrzymać rządów i abdykował w listopadzie 1354. Wstąpił następnie do klasztoru i jako mnich Joazaf dożył tam później starości. Uczestniczył w sporach religijnych tamtych czasów.

Był utalentowanym dyplomatą i wodzem, ale także płodnym pisarzem. Napisał Dzieje, będące kroniką czasów od 1320 do 1354, a fragmentami aż do 1364. Pozostawił także liczne dzieła teologiczne, w których zwalczał islam i judaizm, był wielkim orędownikiem hezychazmu.