Kolumna (architektura)

Kolumny egipskie
Kolumny wewnątrz krużganka
Kolumna Zygmunta III Wazy
Kolumny podtrzymujące więźbę dachu w połowie przewiązane podwiązką. Kraków. Wawel. Krużganki

Kolumna – pionowa podpora architektoniczna o przekroju koła lub wielokąta foremnego[1][2]. Jeden z najstarszych i najpowszechniej stosowanych w architekturze elementów podporowych stosowany w budownictwie już od czasów starożytnych[2]. Pełni funkcje konstrukcyjne podpierając belkowanie lub łuk. Równocześnie dzięki plastycznemu opracowaniu jej części składowych (bazy, trzonu, głowicy) pełni funkcję dekoracyjną[1]. Wykonywane są z różnych materiałów: kamienia, cegły, drewna, stali, żelbetu i innych.

Innym zastosowaniem kolumny jest wykorzystanie jej jako części składowej pomnika, na głowicy której umieszcza się posąg. Jednym z najbardziej znanych pomników starożytnych tego typu jest Kolumna Trajana znajdująca się w Rzymie. Najbardziej znanym polskim pomnikiem z wykorzystaniem kolumny, jest barokowy pomnik Zygmunta III Wazy w Warszawie określany jako Kolumna Zygmunta.

Kolumna może również pełnić rolę typowo dekoracyjną np. w meblarstwie czy złotnictwie.

  1. a b Bania i inni, Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 330, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2019-12-29].
  2. a b Krystyna. Kubalska-Sulkiewicz, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 3, Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 2002, s. 103, 193-195, ISBN 83-01-12365-6, OCLC 51024180 [dostęp 2019-12-29].